Ciemnica (Ołtarz Wystawienia) to ozdobiona okolicznościowa kaplica lub ołtarz do przechowywania Najświętszego Sakramentu od Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek do liturgii Wielkiego Piątku. Przygotowuje się ją we wszystkich kościołach parafialnych. Upamiętnia ona uwięzienie Chrystusa przed śmiercią.
Najświętszy Sakrament przenosi się do Ciemnicy na pamiątkę aresztowania Chrystusa w Ogrodzie Oliwnym oraz Jego uwięzienia w pałacu arcykapłana. Właściwie w staropolskim języku Ciemnica oznaczała dokładnie „ciemne więzienie”. W tym miejscu powinniśmy towarzyszyć Jezusowi, by nie był sam. Byśmy nie byli jak jego uczniowie, którzy spali, gdy On ich potrzebował…
Tradycja urządzania Ciemnicy wywodzi się przede wszystkim z praktycznego spojrzenia, bowiem szukano sposobu, gdzie przechować Chleb Eucharystyczny konsekrowany w Wielki Czwartek, skoro w Wielki Piątek nie ma Mszy świętej. Zatem Pana Jezusa owiniętego w płótno zaczęto przenosić w inne miejsce – ołtarz okolicznościowy, gdzie palono światło do zakończenia Ciemnej Jutrzni Wielkiego Piątku.
Następnie od XVI w., zaczęto przygotowywać oddzielną kaplicę z ołtarzem, która była bogato zdobiona. Wówczas Ciało Chrystusa umieszczano w specjalnym kielichu owiniętym dwoma welonami. I ta tradycja pozostała do dziś. Kapłan przenosi Najświętszy Sakrament po Mszy Wieczerzy Pańskiej, na pamiątkę drogi Chrystusa do Ogrodu Oliwnego, gdzie następnie został pojmany.
